Niedawno obchodziliśmy 20-lecie telefonii komórkowej w Polsce. Pierwsze nadajniki uruchomiła sieć Centertel 18 czerwca 1992 roku. Po analogowym Centertelu w 1996 roku do grona operatorów komórkowych dołączyły Plus i Era. Dziś nie wyobrażamy sobie życia bez komórek, a zgodnie z badaniami większość z nas ma dwie karty SIM.
Powszechnie uważa się, że sama idea przenośnej telefonii narodziła się w latach 30. XX wieku, ale pierwsza sieć komórkowa powstała dopiero w latach 60. w Sztokholmie i Göteborgu. Miała zasięg 60 kilometrów i jedynie 125 abonentów. Pierwsza w historii komórka wyprodukowana przez firmę Ericsson ważyła aż 40 kilogramów.
Dziś mało kto pamięta, że jedne z pierwszych prób z telefonią bezprzewodową miały miejsce już na przełomie XIX i XX wieku. 12 stycznia 1902 roku gazeta St. Louis Post-Dispatch opublikowała artykuł o wymownym tytule: „Farmer z Kentucky wynalazł telefon bezprzewodowy”. Tym farmerem był Nathan Stubblefield, właściciel plantacji melonów z miejscowości Murray i amator nowych technologii w jednej osobie. Całostronicowy artykuł w gazecie, której właścicielem był Pulitzer, opisywał wysiłki Stubblefielda w związku z próbami telefonizacji Murray w stanie Kentucky. Łączność bezprzewodowa miała zastąpić drogie kable telefoniczne, których położenie wymagało sporych nakładów finansowych i trwało latami. W efekcie mieszkańcy miejscowości oddalonych od większych metropolii byli skazani na inne formy komunikowania się i nie mogli w pełni korzystać z wynalazku opatentowanego przez Bella.
Zródło fotografii: Nathan Stubblefield Speaks
Pomysł Stubblefielda opierał się na założeniu, że fale elektromagnetyczne mogą przenosić bez udziału kabla również dźwięk. W pierwszych eksperymentach, datowanych na 1892 rok, podczas rozmów z nastoletnim kolegą Stubblefield wykorzystał cewkę, która emitowała bezprzewodowo pole o zasięgu 4,5 metra.
Dalsze prace nad wynalazkiem doprowadziły do udoskonalenia telefonu i zwiększenia jego zasięgu prawie do 0,8 kilometra kwadratowego, jednakże nie był to wynik satysfakcjonujący. Stubblefield zwrócił się ku rozwiązaniom naturalnym i wkrótce rozpoczął prace nad przewodzeniem dźwięków i ich odbiorem za pomocą prętów zanurzonych w wodzie lub umieszczonych w ziemi. Właśnie ten wynalazek zaprezentował w Nowy Rok 1902 roku i to on został opisany na łamach St. Louis Post-Dispatch. Metody naturalne umożliwiały transmisję sygnału do kilku odbiorników jednocześnie. Gwarantowały również możliwość porozumiewania się na większych dystansach.
Wynalazek wykorzystujący przewodzenie ziemne został następnie kupiony przez Wireless Telephone Company of America, której twórcy widzieli przyszłość przemysłu w nowych technologiach. Niestety podczas prób okazało się, że transmisja sygnału może zależeć od składu geologicznego gleby oraz podziemnych zakłóceń, a dalsze inwestowanie w technologię jest nieopłacalne.
Zródło fotografii: Nathan Stubblefield Speaks
Po porażce Wireles Telephone, która zakończyła się oskarżeniem sądowym ze strony rozczarowanych inwestorów, Stubblefield wrócił do wcześniejszych badań. Wkrótce stworzył telefony przenośne do wykorzystania w pojazdach znajdujących się w pewnej odległości na drodze. Nigdy jednak nie sprzedał ani jednej sztuki urządzenia. Do końca życia nie udało mu się odbudować zasobów finansowych i reputacji.
Stubblefield nie był jedynym eksperymentatorem na polu telefonii bezprzewodowej. Już w II połowie XIX wieku Amos Dolbear prowadził prace nad telefonem „bez kabli”, John Trowbridge z uniwersytetu Harwarda testował zaś możliwości przewodzenia naturalnego.
Jednak Stubblefield jeszcze dziś zachwyca pomysłowością i prostotą rozwiązań oraz założeń. Farmer z Kentucky nie miał dostępu do prac współczesnych uczonych, niemniej jednak do dziś imponuje wizjonerstwem.
NaviExpert z okazji 20. rocznicy pojawienia się telefonii komórkowej w Polsce dziękuje wszystkim twórcom i prekursorom telekomunikacji. Wiemy, gdzie są nasze korzenie i dziękujemy wszystkim naukowcom za ich trud i niezłomność w dążeniu do rozwoju nowych technologii.
